Piramida Maslowa – czym jest i jakie jest 5 poziomów potrzeb człowieka

Ludzie różnią się od siebie pod wieloma względami. Mamy różny wygląd cechy charakteru czy upodobania, jednak nie da się ukryć, że pewne właściwości nas łączą. Jedną z nich jest tak zwana hierarchia potrzeb, szerzej znana jako Piramida Potrzeb Maslowa. Zawarte są w niej ogólne potrzeby, jakie człowiek musi zaspokoić, by prawidłowo funkcjonować. Zawarte są tam najbardziej podstawowe potrzeby, które wynikają z funkcji życiowych, ale też potrzeby tzw. wyższe. Na czym polega Piramida Maslowa i w jaki sposób można ją wykorzystać?

Piramida Maslowa – co to jest i jakie ma znaczenie?

Hierarchia potrzeb Maslowa najczęściej jest przedstawiana w formie wykresu w kształcie piramidy – stąd potoczna nazwa. Abraham Maslow swoją teorię po raz pierwszy opisał w artykule „Teoria motywacji człowieka” w naukowym czasopiśmie „Psychological Review” w 1943 roku. Ostateczna wersja teorii została opublikowana w 1954 roku w książce „Motywacja i osobowość” autorstwa A. Maslowa. Zdaniem autora przestrzeganie zasad teorii i zaspokajanie kolejnych potrzeb, pozwoli na zmotywowanie człowieka do działania i rozwoju. Warto zauważyć, że potrzeby, poza poszczególnymi poziomami, zostały też podzielone na dwie grupy: niedoboru oraz wzrostu. Jeżeli chociaż jedna potrzeba niedoboru pozostaje niezaspokojone, człowiek nie odczuwa potrzeby zaspokojenia potrzeb wzrostu.

Jak prawidłowo interpretować Piramidę Maslowa?

Mimo że w oryginale autor nie przedstawił teorii w formie graficznej, piramida jest najprostszą drogą do zrozumienia założeń Maslowa. Piramida zbudowana jest z pięciu pięter, a każdemu z nich przypisany jest inny rodzaj potrzeb. Realizacja piramidy przebiega od najniższego piętra do najwyższego. W podstawie piramidy znajdziemy więc potrzeby, które wymagają bezwzględnego zaspokojenia w pierwszej kolejności. Ich niezaspokojenie skutkuje brakiem odczuwania potrzeb z wyższych poziomów. Gdy potrzeba zostanie zaspokojona, uświadamiamy sobie odczuwanie kolejnych potrzeb, których chęć zaspokojenia motywuj nas do działania.

ZOBACZ TEŻ: Serotonina – czym jest i jaką pełni rolę w organizmie

Piramida Potrzeb Maslowa – co jest najważniejsze, a co najmniej ważne?

Przy analizie tego typu teorii psychologicznych zawsze trzeba brać pod uwagę fakt, że są one dostosowywane do obserwacji względem większości społeczeństwa. Mogą się więc pojawić odstępstwa, jednak zwykle są one rzadkością. Nie inaczej jest w przypadku Piramidy Potrzeb Maslowa. Ogólnie zakłada się, że priorytetem dla większości jest zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, związanych z fizjologią ludzkiego ciała. Nie oznacza to jednak, że nie znajdą się osoby, które nad te potrzeby przekładają inne wartości, które są ich zdaniem ważniejsze. Jednak w większości przypadków teoria Abrahama Maslowa znajduje odzwierciedlenie. Najważniejsze pozostają więc potrzeby takie, jak potrzeby fizjologiczne czy bezpieczeństwo, a po ich zaspokojeniu można dążyć do uznania czy samorealizacji.

Czego według teorii Maslowa potrzeba człowiekowi? 5 najważniejszych rzeczy

Potrzeby uwzględnione w piramidzie możemy podzielić na potrzeby niższego oraz wyższego rzędu. Potrzeby niższego rzędu, które, jak łatwo można się domyślić, znajdują się na dole piramidy, są uwarunkowane biologicznym przetrwaniem człowieka. Są to potrzeby, które można określić jako niezbędne dla każdego człowieka. Natomiast potrzeby wyższego rzędu mogą pozostawać niezaspokojone przez długi okres czasu lub nawet w konkretnych przypadkach nie występować. Ich rozpoznanie jest dla niektórych społeczności trudniejsze. Jednak ich zaspokojenie może prowadzić do zwiększenia komfortu psychicznego lub satysfakcji z życia. Podsumowując, w potrzebach niższego rzędu znajdziemy potrzeby fizjologiczne, bezpieczeństwa, a w potrzebach wyższego rzędu: potrzeby miłości i przynależności, szacunku i uznania oraz samorealizacji.

Co oznacza każda z potrzeb według Maslowa?

Według Maslowa potrzeba jest biologicznym lub psychicznym stanem człowieka, który w bezpośredni sposób wpływa na procesy motywacyjne, kieruje jego zachowaniem w stronę określonego celu, jakim jest zaspokojenie potrzeby. Brak zaspokojenia potrzeby wynika z dostrzeżenia braku, na przykład jedzenia czy miłości. Wówczas uruchomione zostają procesy motywacyjne, które mają skłonić człowieka do zdobycia tych przedmiotów lub uczuć. W Piramidzie Maslowa znajdziemy 5 rodzajów potrzeb, do których można przypisać naprawdę wiele czynników. Czym są i co zawierają poszczególne piętra Piramidy Potrzeb Maslowa?

Potrzeby fizjologiczne

Potrzeby fizjologiczne nie bez powodu znajdują się na samym dole piramidy. Są one postawą, która jest człowiekowi biologicznie niezbędna do przeżycia. Znajdziemy to między innymi takie potrzeby, jak jedzenie, nawodnienie, sen, prokreację, posiadanie odzieży czy domu. Te ostatnie elementy mają zapewnić człowiekowi izolację od niekorzystnych warunków pogodowych, jak chociażby niska temperatura. Będą się one więc różnić w zależności od szerokości geograficznej.

Potrzeba bezpieczeństwa

Bezpieczeństwo można rozumieć na różne sposoby. Na tym poziomie chodzi przede wszystkim o zapewnienie takich potrzeb, jak bezpieczeństwo fizyczne, na które składa się brak przemocy czy unikanie zagrożeń ze strony katastrof naturalnych, czy bezpieczeństwo ekonomiczne, czyli zapewnienie wystarczającego zabezpieczenia finansowego, ubezpieczenie czy stała praca. Możemy tu znaleźć także potrzebę zdrowia i dobrego samopoczucia, którą może zapewnić dostęp do opieki medycznej czy leków. W ogólnym rozumieniu można streścić ten poziom do posiadania możliwości unikania lub radzenia sobie z zagrożeniami.

Potrzeba miłości i przynależności

Nie jest zaskoczeniem, że od najmłodszych lat te potrzeby starają się zapewnić każdemu dziecku rodzice i opiekunowie. Chodzi tu przede wszystkim o możliwość nawiązania pozytywnych relacji z innymi ludźmi. Istotne są więc związki rodzinne czy partnerskie, ale także przyjacielskie. Można je odnaleźć nie tylko wśród najbliższych osób, ale też grupach, które łączą konkretne zainteresowania, na przykład w klubach sportowych.

Potrzeba szacunku i uznania

Szacunek można rozumieć dwojako. Z jednej strony chcemy odczuwać go ze strony innych osób. Z drugiej, mamy do czynienia ze zjawiskiem szacunku do samego siebie, który pozwala na niezaburzone poczucie własnej wartości, wolność i niezależność od innych osób. Taki rodzaj szacunku pozwala na podejmowanie samodzielnych decyzji i kierowanie się własnym interesem. To piętro uwzględnia też chęć uzyskiwania gratyfikacji za dokonane osiągnięcia.

Potrzeba samorealizacji

Ta potrzeba znajduje się na samym szczycie piramidy. Jest to najbardziej indywidualne piętro – w zależności od charakteru czy upodobań danej osoby może bardzo się różnić. W tę kategorię potrzeb należy wpisać marzenia, ambicje czy plany, jakie chcemy zrealizować. Osiąganie postawionych sobie celów pozwala na zwiększenie poziomu zadowolenia z życia i satysfakcję z obranej drogi.

Czy piramida Maslowa jest potwierdzona naukowo bądź uznana według standardów?

Teoria Maslowa została stworzona wskutek przeprowadzonych przez autora badań naukowych, obejmujących studentów uniwersyteckich, a także wiele innych, zdrowych osób. Stworzona przez Maslowa hierarchia do dziś stanowi bardzo popularną strukturę w badaniach socjologicznych czy psychologicznych. Ostatnie badania naukowe wykonywane na tej płaszczyźnie potwierdzają istnienie uniwersalnych ludzkich potrzeb, które zostały opisane właśnie w tej teorii. Dowiedziono natomiast, że wygląd piramidy może się zmieniać w zależności od sytuacji, w jakiej znajduje się społeczeństwo (na przykład w czasie trwania wojny lub pokoju).

ZOBACZ TEŻ: Jaką rolę w naszym życiu odgrywają witaminy? Jakie są rodzaje witamin?

Jakie są za i przeciw teoriom Maslowa?

Z Piramidą Potrzeb Maslowa, jak z każdą teorią psychologiczną, związanych jest wiele kontrowersji. Różni naukowcy spierają się, czy piramida powinna posiadać faktycznie pięć pięter, czy jest ich może mniej lub znacznie więcej. Często można spotkać się na przykład z modelem siedmio- lub ośmiopoziomowym. Zdaniem niektórych badaczy, w schemacie należałoby też uwzględnić potrzeby poznawcze, estetyczne czy potrzebę transcendencji, związaną z wierzeniami czy aktywnością seksualną. Główne zarzuty wobec tej teorii związane są jednak z problemem ujednolicenia klasyfikacji potrzeb dla różnych społeczeństw, różniących się warunkami życia, środowiskiem czy zamożnością. Istnieje jednak wiele głosów, które aprobują Hierarchię Potrzeb Maslowa jako ogólnie przyjęty schemat, od którego istnieją pewne odstępstwa.

Jak zastosować teorie wynikające z piramidy Maslowa w życiu?

Wiedza, jaka jest zawarta w teorii Maslowa, pozwala na zaklasyfikowanie poszczególnych potrzeb względem ich istotności. O ile zaobserwowanie tego zjawiska jest dość proste we własnym życiu, o tyle trudność przychodzi czasem w sytuacji konieczności zaobserwowania potrzeb osoby trzeciej. Piramida Maslowa może być szczególnie potrzeba osobom, które zawodowo zajmują się zarządzaniem zasobami ludzkimi lub edukacją. Dzięki niej można w prosty sposób ustalić plan działania firmy tak, by zadowolić pracowników lub nauczyć przyszłe pokolenia, które potrzeby są dla człowieka najważniejsze i pozwalają na osiągnięcie życiowej satysfakcji.

Piramida Maslowa – podsumowanie

Hierarchia Potrzeb Maslowa jest jedną z bardziej znanych teorii psychologicznych. Jest ona pomocna w wielu dziedzinach życia – w relacjach rodzinnych i przyjacielskich, w pracy, ale też w realizacji własnych celów i planów. Korzystanie z tej teorii ułatwia wiele sytuacji, na przykład podróże, podczas których przede wszystkim należy zadbać o zaspokojenie potrzeb fizjologicznych, a później można skupić się na poznawaniu nowej kultury czy zwiedzaniu. Może się wydawać, że jest to tylko naukowa teoria, jednak zauważenie jej zasad we własnym życiu często okazuje się niezwykle pomocne. Nie tylko pozwala na prawidłowe funkcjonowanie, ale tez łatwiejsze dążenie i osiąganie postawionych sobie celów.

Kasia Stankiewicz - PoznajZdrowie

Pasjonatka zdrowego trybu życia oraz zdrowego odżywiania. Naturalne metody są często najlepsze, o czym przekonuję się na każdym kroku. Dzielę się wiedzą oraz opisuję alternatywne sposoby dbania o własne zdrowie.