Kwas foliowy – właściwości, działanie, niedobór, suplementacja i źródła w pożywieniu

Kwas foliowy (czyli witamina B9) jest jednym z najważniejszych mikroelementów w organizmie człowieka, a w szczególności przyszłej mamy. Jego niedobór u kobiet w ciąży może doprowadzić nawet do pojawienia się wad cewy nerwowej płodu. Jednak braki w zaopatrzeniu naszego organizmu w kwas foliowy mogą dotknąć również mężczyzn, a nawet dzieci. Najczęściej jest to związane z szybkim, stresującym stylem życia i brakiem zbilansowanej diety. Skąd wiedzieć, czy w naszym organizmie mamy odpowiednią ilość wit B9 i jak kwas foliowy, niedobór, mówiąc ściślej, który może się pojawić, uzupełnić?

Kwas foliowy – czym właściwie jest witamina B9?

Inne nazwy kwasu foliowego, których często używa się zamiennie, to folacyna, witamina B9, witamina B11, kwas pteroiloglutaminowy czy folan. Jego pochodne zostały określone, jako grupa, nazwą „foliany”. Co to jest kwas foliowy? Organiczny związek chemiczny, należący do witamin grupy B. W naturze występuje on tylko w postaci folianów, czysty kwas foliowy jest produktem syntetycznym. Jest to składnik, który wspiera funkcjonowanie każdej komórki w ludzkim ciele.Zaskakująca może być informacja, gdzie kwas foliowy występuje naturalnie, bowiem nie tylko w tkankach ludzkich, ale też roślinnych czy zwierzęcych.

Jak kwas foliowy wpływa na organizm? Kwas foliowy właściwości

Funkcja, jaką pełni kwas foliowy w organizmie jest niezwykle istotna. Bierze on udział w syntezie kwasów nukleinowych, z których powstaje DNA. Ponadto reguluje funkcjonowanie i rozrost wszystkich komórek. Warto też wspomnieć, że odpowiedni poziom kwasu foliowego chroni organizm przed anemią.

ZOBACZ TEŻ: Kolagen – co to jest, jak działa, właściwości i rodzaje kolagenu

Kwas foliowy działanie – jak działa witamina b9?

Odpowiedni poziom kwasu foliowego w organizmie zabezpiecza nas przed chorobami, takimi jak osteoporoza, choroby układu krążenia, niedokrwistość czy zaburzenia degeneracyjne. Jak to się dzieje? Otóż kwas foliowy reguluje poziom homeocysteiny, czyli aminokwasu, odpowiadającego za ogólny stan zdrowia człowieka. Przy podwyższonym poziomie homeocysteiny mogą występować choroby serca, zawały czy wylewy.

Co zawiera kwas foliowy?

Kwas foliowy nie jest pojedynczym związkiem chemicznym. Co zawiera kwas foliowy? Składa się on z połączenia zasady pterydynowej, kwasu p-aminobenzoesowego (PABA) oraz kwasu glutaminowego. Jest to mikroelement występujący naturalnie w wielu organizmach, więc często jako kwas foliowy określanych jest aż 20 pochodnych pteryny.

Niedobór kwasu foliowego – jak może się objawiać?

Wiele osób zastanawia się, kiedy kwas foliowy należy zacząć uzupełniać. Objawami, które mogą świadczyć o niedoborze tego składnika, mogą być osłabienie, drażliwość, zmęczenie, bladość skóry, owrzodzenia w jamie ustnej, przebarwienia paznokci, bóle głowy czy płytki, skrócony oddech. Jako, że

symptomy te mogą występować również przy innych schorzeniach, najlepiej skonsultować swoje podejrzenia z lekarzem, który je zweryfikuje i postawi diagnozę.

Co powoduje niedobór kwasu foliowego?

Aby dowiedzieć się, kto powinien zażywać kwas foliowy, warto zastanowić się, czym może być spowodowany jego niedobór w organizmie. Mówi się, że najczęstszą przyczyną takiej sytuacji może być nadmiar stresu, częste picie kawy i alkoholu, nałogowe palenie papierosów, zażywanie kwasu acetylosalicylowego czy niektórych środków antykoncepcyjnych. Lekarze podkreślają też wpływ długotrwałego odchudzania i nieprawidłowej diety na niski poziom kwasu foliowego w organizmie.

Kto powinien zażywać kwas foliowy?

Jeżeli zauważasz u siebie objawy niedoboru kwasu foliowego, najlepiej udaj się do lekarza, by potwierdził on lub zaprzeczył Twoim podejrzeniom. Samodzielna decyzja o przyjmowaniu suplementów z kwasem foliowym może doprowadzić do hiperwitaminozy, która może być jeszcze gorsza w skutkach.

Często niedoboru kwasu foliowego doświadczają osoby prowadzący nieregularny tryb życia, takie, których często dotyka stres, osoby często spożywające alkohol i palacze. Ta przypadłość może dotknąć także dzieci, warto więc zadbać, by miały one zapewniony dostęp do zbilansowanej diety, nawet mimo ich częstej niechęci do warzyw czy owoców.

Jednak osobami, którym najczęściej lekarze zalecają suplementację kwasu foliowego, są kobiety planujące zajście w ciążę i już będące w jej trakcie. Dlaczego jest to dla nich istotne?

Kwas foliowy w ciąży?

Najczęściej zalecaną witaminą dla kobiet, które dowiadują się o ciąży, jest kwas foliowy. Ciąża jest okresem w życiu kobiety, kiedy troska o prawidłowe odżywianie i zapewnienie organizmowi wszelkich niezbędnych mikroelementów staje się codzienną koniecznością. Można być praktycznie pewnym, że już przy pierwszej wizycie u ginekologa poinstruuje on o konieczności zakupienia witaminy B9, którą jest właśnie kwas foliowy. W ciąży, do kiedy drugi trymestr nie dobiegnie końca, nie powinno się przerywać dostarczania kwasu foliowego – chyba, że lekarz zadecyduje inaczej.

Dlaczego kwas foliowy jest ważny w ciąży?

Relacja kwas foliowy a ciąża została dostrzeżona już dawno temu. Przyjmowanie witaminy B9 w tym okresie mogą pamiętać nie tylko nasze mamy, ale nawet babcie. Kiedy kwas foliowy w ciąży jest najważniejszy i jaki ma wpływ na rozwijający się płód? Pomiędzy 17. a 30. dniem ciąży dochodzi do ukształtowania się tzw. cewy nerwowej. Jest to zalążek układu nerwowego, który następnie przekształca się w rdzeń kręgowy oraz mózg. Niedobór kwasu foliowego może skutkować zakłóceniem tego procederu, w konsekwencji czego do mózgu i rdzenia kręgowego może dostawać się płyn owodniowy i rozwój organów zostaje powstrzymany. W konsekwencji mogą wystąpić przepukliny mózgowo-rdzeniowe, bezmózgowie czy rozszczep kręgosłupa. Jako, że wady te występują statystycznie często, warto im zapobiegać i stosować się do zaleceń lekarza. Który kwas foliowy w ciąży? Najlepiej ten, wybrany przez naszego ginekologa, mającego doświadczenie w relacjach pacjentek z przyjmowania określonych preparatów.

Czy warto stosować kwas foliowy przed ciążą i w jakim celu to robić?

Aby zapobiec opisanym wyżej schorzeniom i wadom płodu, zaleca się przyjmowanie folacyny jeszcze przed zajściem w ciążę. Kiedy kwas foliowy przed ciążą zalecają lekarze? Średnio mówi się o okresie przynajmniej sześciu tygodni przed planowanym poczęciem. Jednak w szczególnych wypadkach okres ten powinien rozpocząć się wcześniej, nawet do kilku miesięcy przed ciążą. Dlaczego kwas foliowy przed ciążą jest tak istotny? Od samego poczęcia komórki płodu przeżywają intensywny rozwój, stąd też zalecenia lekarzy, aby zabezpieczyć organizm odpowiednią ilością składników, które zaspokoją potrzeby nie tylko matki, ale i dziecka. W niektórych przypadkach rozpoczęcie przyjmowania witaminy B6 już w trakcie ciąży może okazać się niewystarczające.

Kwas foliowy dla mężczyzn?

Wiele mówi się o wpływie folacyny w okresie ciąży, ale czy kwas foliowy zastosowanie ma tylko w organizmach kobiet? Badania holenderskich naukowców dowiodły, że odpowiedni poziom kwasu foliowego we krwi ojca również ma wpływ na rozwój płodu, a w szczególności na jego prawidłowy wzrost.

Kwas foliowy nie jest jednak związany tylko z macierzyństwem i ojcostwem – osoby często spożywające alkohol i palące papierosy, a statystycznie większość takich w Polsce stanowią mężczyźni, również powinny zasięgnąć porady lekarza w zakresie suplementacji kwasu foliowego.

Kwas foliowy dla dzieci? Czy dzieciom grożą niedobory witaminy B9?

Tak samo jak dorośli, dzieci przy zachowaniu nieodpowiedniej diety mogą cierpieć na braki pewnych składników w organizmie. Dzieci z awitaminozą, czyli niedoborami witamin, cechują się niskim wzrostem oraz mniejszą masą ciała, gorzej się rozwijają i mają problemy z zapamiętywaniem. Jeżeli zauważamy takie problemy u naszego dziecka, najlepiej jak najszybciej poinformować o swoich obawach pediatrę. Możliwe, że nie obejdzie się bez wizyty u endokrynologa dziecięcego, który będzie chciał sprawdzić przyczynę, przez którą występują trudności rozwojowe.

Kiedy stosować kwas foliowy?

Najważniejszym okresem, w jakim kobiety powinny przyjmować, jest okres przed i w trakcie ciąży, kiedy kwas foliowy jest niezbędny zarówno dla organizmu matki, jak i dopiero rozwijającego się organizmu dziecka. Należy go stosować również w przypadku stwierdzenia niedoboru oraz wtedy, kiedy wyraźnie zaleci nam to lekarz.

Kwas foliowy – jaki wybrać? Jakie są rodzaje i formy suplementacji kwasu foliowego?

Kwas foliowy możemy znaleźć w aptece nie tylko jako preparat przystosowany dla kobiet w ciąży. Witamina B9 jest też składnikiem wielu suplementów diety, mających zapewnić organizmowi dawkę potrzebnych witamin i minerałów. Który kwas foliowy wybrać, aby się nie zawieść?

• kwas foliowy tabletki – jest to najpopularniejsza forma kwasu foliowego na rynku. W aptece dostaniemy tabletki o różnych stężeniach, warto więc pomóc o dobór odpowiedniego produktu lekarza lub farmaceutę. Najczęściej zalecane jest przyjmowanie jednej tabletki na dobę. Cena tabletek różni się w zależności od ilości produktu w opakowaniu i producenta, jednak najczęściej jest to około 8,99 zł za 90 tabletek.

• kwas foliowy w kapsułkach – druga, jeżeli chodzi o popularność, forma kwasu foliowego z apteki. Tu najczęściej spotkamy produkt kwas foliowy DHA, czyli połączenie z kwasem tłuszczowym, który także jest ważny dla prawidłowego rozwoju płodu. Spożywamy jedną kapsułkę dziennie w czasie posiłku. W tym przypadku jednak cena może sięgać nawet 62,99 zł za 90 kapsułek.
• kwas foliowy w sprayu – innowacyjna forma kwasu foliowego i nowinka na rynku aptecznym. Preparat jest w formie płynnej i należy go aplikować w formie od 4 do 8 aplikacji dziennie, rozpylając wewnątrz jamy ustnej. Cena takiego produktu to około 14,89 zł za 30 ml.
• kwas foliowy w proszku – kolejny produkt, dla którego główną grupą docelową mają być kobiety w ciąży i te, przygotowujące się do macierzyństwa. Produkt należy rozpuścić w 200 ml wody lub innego napoju i spożywać raz dziennie w trakcie posiłku. Cena tego produktu to około 14,39 zł za 48 g w 60 saszetkach.

Jaki kwas foliowy? Czy istnieje coś takiego jak najlepszy kwas foliowy?

Wiele mówi się o aktywnej zmetylowanej formie kwasu foliowego, która ma być odpowiedzią na problemy kobiet z przyswajalnością tej witaminy. Jednak jedyne badania, jakie dowodzą problemów związanych z mutacją genu kodującego ten enzym, pochodzą od producentów leków z metylowaną formą kwasu foliowego. Pytanie, który kwas foliowy przed ciążą, w ciąży czy w ogóle który kwas foliowy wybrać, najlepiej zadać swojemu lekarzowi i nie powierzać swojego zdrowia niepewnym badaniom. Doświadczony ginekolog dobrze wie, które preparaty sprawdzają się pacjentkom najlepiej i które z nich na pewno są bezpieczne.

Kwas foliowy dawka – czyli jaka jest norma i maksymalna dobowa dawka witaminy B9?

Jak przyjmować kwas foliowy, aby sobie nie zaszkodzić? Producenci na pakowaniu najczęściej podają informacje o zalecanej dziennej dawce w postaci jednej tabletki/kapsułki. Co to oznacza w praktyce? Przyjmuje się, że każda kobieta w ciąży powinna przyjmować kwas foliowy w dawce 0,4 mg na dobę. Wytyczne te można zmienić jedynie na polecenie lekarza, samodzielnie nie należy absolutnie przekraczać tej dawki. Poza tym najczęściej kwas foliowy w wyższych stężeniach występuje w formie leków na receptę.

Produkty, które zawierają kwas foliowy – czyli naturalna suplementacja kwasem foliowym

Zastanawiasz się pewnie, czy naturalna suplementacja kwasu foliowego jest możliwa, skoro jej suplementacja jest tak oczywista w trakcie trwania ciąży. W czym jest kwas foliowy? W jakich produktach go znajdziemy? Naturalnym źródłem witaminy B9 są przede wszystkim zielone warzywa, takie jak szparagi, brokuły, brukselka, kalafior, bóg, zielony groszek, kiełki zbóż, ale także jajka (a właściwie żółtka), wyciąg z drożdży, ziemniaki, papaja czy kiwi. Jednak jeżeli chcesz zmodyfikować swoją dietę tak, by zwiększyć ilość lub wprowadzić to, w czym tego składnika jest najwięcej, najlepiej skonsultuj się z lekarzem, szczególnie, jeżeli planujesz ciążę.

Kwas foliowy w jedzeniu. Kwas foliowy w czym jeszcze go znajdziemy?

Jeżeli zależy ci na wzbogaceniu swojej diety o kwasy foliowe, powinieneś zacząć od zwiększenia liczby spożywanych dziennie warzyw i owoców. Są one najlepszym źródłem folianów. Ważne jest też odpowiednie przechowywanie jedzenia w trosce o kwas foliowy, w czym może pomóc szczelne przechowywanie, niewystawianie surówek i sałatek na słońcu i gotowanie warzyw jak najkrócej w minimalnej ilości wody. Pamiętaj, że kwas foliowy zajdziesz też w pełnoziarnistym pieczywie i płatkach śniadaniowych. Jest on jednak podatne na sposób przetworzenia produktów, straty folianów w trakcie wypieku chleba sięgają nawet 30%, oczywiście w zależności od czasu i temperatury pieczenia.

Kwas foliowy bez recepty czy kwas foliowy na receptę? Jak z dostępnością kwasu foliowego?

Kwas foliowy możemy dostać w zalecanej dawce w aptece bez recepty. Jest to na pewno dużym ułatwieniem dla par oczekujących na narodziny dziecka. Jeżeli jednak potrzebujemy wyższej dawki kwasu foliowego, musimy zaopatrzyć się w receptę od lekarza. Spożywanie dawki większej niż zalecana może być niebezpieczne dla zdrowia, recepta jest więc swego rodzaju środkiem ostrożności, mającym zapobiec niewłaściwemu stosowaniu leków.

Kwas foliowy cena – czy kwas foliowy jest drogi?

Tak jak w przypadku większości produktów, kwas foliowy możemy kupić taniej lub drożej. Cena zależy najczęściej od tego, z czym połączony jest kwas foliowy, właściwości zdrowotnych całego suplementu, wielkości opakowania i producenta. Podstawową wersję kwasu foliowego możemy kupić już w średniej cenie złotówki za dziesięciokrotność zalecanej dzienną dawkę 0,4 mg. Są jednak dostępne produkty, w których cena ta przekracza 25 zł za 10 tabletek.

Kwas foliowy – podsumowanie

Foliany, w tym kwas foliowy, właściwości mają różne. Są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu krwionośnego i nerwowego, zapewniają zdrowy rozwój płodu w łonie matki i zabezpieczają organizm przed wieloma chorobami. Wbrew popularnym opiniom dotyczącym tego, kiedy stosować kwas foliowy, zastosowanie suplementacji będzie potrzebne nie tylko kobietom w ciąży, ale też wszystkim zmagającym się z niedoborem witaminy B9, także dzieci. Niektórzy nawet stosują kwas foliowy przeciw siwieniu, jednak mało jest doniesień naukowych o skuteczności takiej kuracji. Jednak przede wszystkim jest to produkt przystosowany do suplementacji w trakcie rozwoju płodu, na co kwas foliowy ma ogromny wpływ. Jednak jak w przypadku każdego leku czy suplementy, przed jego zastosowaniem i wprowadzeniem do diety, należy skonsultować się z lekarzem i farmaceutą oraz przestrzegać ich zaleceń, aby nie zaszkodzić swojemu zdrowiu.